Od dłuższego czasu obserwujemy rosnący rozwój przedsiębiorczości wśród kobiet. Coraz więcej z nas znajduje w sobie odwagę i siły, aby wystartować z własnym biznesem. Jednakże nie wszystkie należymy do tego grona. Spora część młodych mam, zostając z dzieckiem w domu, nie chce wracać na etat, a jednocześnie nie wie, co może dalej robić. W głowie kiełkują różne pomysły, ale jak je przetestować? Teraz można to zrobić, przebywając na urlopie macierzyńskim czy wychowawczym.
Jak sprawdzić swój pomysł na biznes? Sprawdź!
Czym jest działalność nierejestrowana?
Od roku 2018 w Polsce funkcjonuje nowa forma prowadzenia działalności, którą reguluje art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r.
Prawo przedsiębiorców:
Art. 5. 1. Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Nawiązując do powyższego przepisu:
- działalność nierejestrowaną może wykonywać osoba fizyczna,
- warunkiem jest nieprowadzenie działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 5 lat,
- nie ma obowiązku rejestracji w CEiDG,
- nie trzeba płacić składek ZUS,
- nie odprowadza się zaliczek na podatek dochodowy,
- z podatku rozlicza się raz w roku w PIT-36,
- maksymalny miesięczny PRZYCHÓD z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia – w 2022 r. jest to 1505,00 zł brutto.
Ewidencja przychodów
Każda osoba prowadząca działalność nierejestrowaną powinna prowadzić ewidencję swoich przychodów. Jest to ważne ze względu na obowiązek rocznego rozliczenia w PIT-36. Forma ewidencji nie ma większego znaczenia, najważniejsze, aby takowa istniała. Może to być tabela w Excelu, kartka z zeszytu czy darmowy program z Internetu. Oprócz tego należy także prowadzić ewidencję kosztów uzyskania przychodu, jeżeli mają one związek z prowadzoną działalnością. To ma wpływ na późniejsze wyliczenie wysokości należnego podatku. Warto zaznaczyć, że działalność nierejestrowana nie generuje obowiązku korzystania z księgowości i takie ewidencje można prowadzić samodzielnie.
Faktury
Prowadząc działalność nierejestrowaną, można wystawiać faktury. Osoby podlegające obowiązkowi płacenia VAT – muszą do każdej faktury doliczyć podatek VAT.
PIT
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, tak jak każdy podatnik, rozlicza się z fiskusem raz w roku. W deklaracji PIT-36 wykazuje się sumę rocznych przychodów i koszty ich uzyskania. Jeśli chodzi o rozliczenie, istotną informacją jest to, że podatek obliczany jest od łącznych dochodów z działalności nierejestrowanej i innych źródeł opodatkowanych na zasadach ogólnych. Jeżeli nie przekroczy się określonego rocznego limitu, można nawet być zwolnionym z płacenia podatku. Zależy to od sumy dochodów i ulg, z jakich skorzystamy.
Plusy działalności nierejestrowanej
Niewątpliwą zaletą tejże działalności jest to, że nie musi być ona rejestrowana w CEiDG ani zgłaszana w ZUS-ie. To także doskonały sposób na przetestowanie swojego biznesu i wstęp do rozpatrzenia możliwości założenia działalności gospodarczej.
Minusy działalności nierejestrowanej
Największym minusem jest na pewno limit przychodu. Przekroczenie go w dowolnym momencie automatycznie generuje obowiązek zarejestrowania działalności gospodarczej. Należy tego dokonać w ciągu 7 dni od dnia, w którym osiągniemy miesięczny przychód wyższy niż 50% minimalnego wynagrodzenia.
Skoro już poznałaś podstawy działalności nierejestrowanej, przejdźmy zatem do omówienia prawnych aspektów jej prowadzenia podczas urlopów związanych z rodzicielstwem.
Działalność nierejestrowana a urlop macierzyński
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że przepisy prawne w żaden sposób nie ograniczają działalności zarobkowej w trakcie urlopu macierzyńskiego, co stwarza szansę na przetestowanie własnej firmy. Młoda mama może więc w przerwach pomiędzy opieką nad dzieckiem, np. szyć i sprzedawać torebki. Dodatkowo ma stałe źródło dochodu w postaci zasiłku macierzyńskiego, z którego nie ma obowiązku rezygnować w momencie podejmowania działalności nierejestrowanej. Nie jest więc to dla niej skok na głęboką wodę.
Działalność nierejestrowana a zakaz konkurencji
Jednakże na osobny komentarz zasługuje kwestia prowadzenia działalności konkurencyjnej w trakcie urlopu macierzyńskiego. Wprawdzie nie ma obowiązku powiadamiania pracodawcy o prowadzeniu biznesu na próbę, ale należy mieć na uwadze inne obowiązki pracownicze.
Zgodnie z kodeksem pracy:
Art. 100. § 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności:
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;
Art. 1011. § 1. W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).
W myśl przytoczonych przepisów pracownik ma obowiązek dbać o ogólnie pojęte dobro pracodawcy, czyli nienarażanie go na jakiekolwiek szkody. Prowadzenie działalności konkurencyjnej (nawet nieodpłatnie) może do takiego ryzyka doprowadzić. Dodatkowo jeżeli pracownica podpisała z pracodawcą umowę o zakazie konkurencji, musi przestrzegać jej postanowień w każdej sytuacji. W związku z tym przed wystartowaniem ze swoim biznesem warto zwrócić na te kwestie uwagę.
Działalność nierejestrowana a urlop wychowawczy
Analogicznie jak w kwestii urlopu macierzyńskiego – przepisy nie zabraniają prowadzenia działalności nierejestrowanej podczas przebywania na urlopie wychowawczym. Jednakże są pewne aspekty, na które należy zwrócić uwagę.
Zgodnie z kodeksem pracy:
Art. 186. § 1. Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia.
Kluczowe sformułowanie w przytoczonym przepisie to: w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Oznacza to, że dodatkowo podejmowana działalność nie może całkowicie jej uniemożliwiać. Przepisy dokładnie nie definiują pojęcia opieki osobistej, jednakże należy sobie to wyważyć. Dlaczego jest to tak istotne?
Ponieważ konsekwencje tego, mogą być dla mamy dotkliwe. Jeżeli pracodawca ustali, że zaprzestała ona trwale sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, czyli innymi słowy – korzysta z urlopu wychowawczego, żeby realizować inne cele, może ją wezwać do stawienia się w pracy. Warto więc o tym pamiętać.
Podsumowanie
Czas urlopów związanych z macierzyństwem to dobry okres na przetestowanie swojego pomysłu na biznes. Jednakże, zanim zaczniemy działać, najpierw należy wziąć pod uwagę wszystkie wymagania dotyczące działalności nierejestrowanej.
Komentarz od Marioli: Jeśli martwisz się o to, jak połączyć macierzyństwo z pracą z domu, to zajrzyj do mojego artykułu „Jak łączyć pracę z domu z opieką nad dzieckiem, by pracować efektywnie?”.
Autorką artykułu jest:
Izabela Kaźmierczak-Kamiennik – prawnik, ekspert prawa pracy, specjalista ds. kadr i płac, specjalista umów w biznesie, absolwentka studiów podyplomowych UE w Poznaniu na kierunku Ochrona danych osobowych i bezpieczeństwo teleinformatyczne w biznesie, słuchacz studiów podyplomowych Zarządzania Zasobami Ludzkimi UAM Poznań, założycielka profilu Prawnik Izabela, prawnik w Zespole AKS Kancelaria Prawna Aleksandra Kasińska-Skiba. Wspiera przedsiębiorców w zatrudnianiu pracowników oraz wskazuje narzędzia prawne, z których mogą skorzystać, aby zapewnić firmie płynność i minimalizowanie sytuacji kryzysowych.